İstanbul Manifaturacılar Çarşısı (İMÇ), 1966'dan günümüze faaliyetlerini sürdürürken, gelişen beğeniler, tarzlar ve teknolojinin ilerlemesine karşı koyamayarak değişiklik göstermiş bir yapı. Bir iş merkezi olarak yapılmış ve öyle kullanılıyor ama mimari özellikleri ona farklı anlamlar katıyor.
UNKAPANI'NDA
İMÇ, Aksaray ile Taksim arasındaki Unkapanı yolu üzerinde gözümüze takılır. Ama hiç rahatsız etmez. Bine yakın parseli kapsayan çok büyük bir arazi üzerinde yer alan 6 bloktan oluşan yapı fazla katlı olmaması, mimarisinin farklılığı ve duvarlarının dış cephesini kaplayan sanat eserleri ile şehrin içinde, insanın içine huzur ve ferahlık veriyor.
6 BLOKTA 20 BİN KİŞİ ÇALIŞIYOR
Her bloğunda farklı meslek gruplarının bulunduğu çarşıda toplam 20 bin kişi çalışıyor. Çarşı eskiden plakçılar kısmı ile sık sık gündeme geliyordu ancak teknoloji gelişince günümüzde çarşının hakimi perdeciler oldu. Bir de Unkapanı pilavcılarına ait dükkanlar.
İMÇ, dönüşen Süleymaniye'nin hemen yamacında olduğu için zaman zaman yıkılarak konuta dönüştürme projeleri ile anıldı. "Tarihi Yarımada'yı Koruma Projesi" bunlardan birisi oldu. Ama içindeki iş yerleri buna direndi. Esnafa Bağcılar'daki Giyimkent'e gitmeleri önerildi ama burası direk perakendeciye hitap ettiği için toptancı çarşılarında yaşayamayacakları aşikar.
ÜNLÜ MİMARLAR TASARLADI
İMÇ, 1960 başında İstanbul Belediyesi tarafından tüm sektörleri bir araya getiren bir alışveriş merkezi olarak tasarlandı. Proje için açılan yarışmayı ünlü mimarlar Doğan Tekeli ve Sami Simsa kazandı.
İSTANBUL'UN EN KEYİFLİ YERİNDE
Çarşı, İstanbul'un en güzel yerinde. Deniz hemen yanında, Taksim'e 5 dakika mesafede, Eminönü 100 adım ilerisinde. Eyüp de yürüme mesafesinde.
Burası son zamanlarda "boş" olarak lanse edilse de çarşı yüzde 90 dolu ve Türkiye'nin her yerinden müşterisi var.
BİR ZAMANLAR ÜNLÜLERİN UĞRAK NOKTASIYDI
İnşaatına 1960'ta başlandı ve 1966'da tamamlandı. İlk yıllarda plak yapımcıları, döşemeciler, konfeksiyoncular ve makineciler yer aldı. 1980'lerde elinde sazıyla Anadolu'dan kopup gelen binlerce insanın ilk durağı oldu. İbrahim Tatlıses’ten Özcan Deniz’e kadar birçok isim bu çarşıdan çıktı. 2000'lere gelindiğinde bazı plak firmaları görkemli binalarının yolunu tutarken korsana yenilen şirketler ise kapandı. Halen 6 blok ve 2 bin 300 iş yeri bulunuyor. 20 bin kişiye iş imkanı sağlıyor. Bölgenin bugünkü saltanatını ise perdeciler sürüyor.
TARİHİ ESERLERİN ORTASINDA YÜKSELİYOR
Çevrede yoğun bir şekilde Bizans ve Osmanlı eserleri var. Üst tarafta Bozdoğan su kemerleri ve Şehzadebaşı Camii, arka kısımda Süleymaniye Külliyesini, arada Vefa ve kilise camileri, Fatih’in sancaktarı Şeyh Ebul Vefa Hazretlerinin türbesi ve Camii şerifi yine üçüncü blok önünde İstanbul’un fethinin ardından Fatih tarafından İstanbul’a ilk belediye başkanı olarak atanan Hızır Bey Çelebi'nin haziresi ve bu hazirenin ön tarafında ünlü Türk ilim adamı Katip Çelebi ve Divan şairi Necati’nin kabirleri bulunuyor.
BULUNDUĞU BÖLGEDE BİZANS'TAN OSMANLI'YA KADAR UZANAN BİR YAŞANMIŞLIK VAR
Blokların karşısında Bizans ordusunda bulunan fillerin barınağı, fil ahırları var. Fil ahırlarının üst kısmında Bizans’tan kalma ve fetihten sonra camiye çevrilen Molla Zeyrek Camii (Pantokrator Kilisesi), Molla Zeyrek Camisi'nin ön tarafında Mehmed Emin Tokadi Hz. Türbesi, Ağa Khan (Zeyrek) mimari ödülüne sahip SSK binaları ve bu binaların arka tarafında Padişah II. Beyazıt ve Yavuz Sultan Selim zamanında Şeyhülislamlık yapmış Zembilli Ali Efendi'nin Türbesi bulunuyor.
ARSASINDA CAMİ VAR
Çarşıya ait arsanın ortasında I. Abdülhamid’in dördüncü eşi Fatma Hatun tarafından yaptırılan Şeb Sefa Hatun Camii var.
İÇİNDEKİ BİRİMLER ÇOK ÇEŞİTLİ
Yapı programı 820-90 metrekare büyüklükte. Yerlerine göre kıymetleri, değişen dört tip halinde mağazalarla ilişkili depolar, yer yer katlı bürolar, lokanta ve büfeler, açık ve kapalı otoparklar, güvenlik noktası gibi işlevleri içeriyor.
DÖŞEMELİKÇİLER FAALİYETTE
Birinci Blok, döşemelik ve perdelik kumaş, kadife, halı ve mefruşat, tıbbi cihazlar, çadır, tente ve branda satışına ayrıldı.
DUVAR KAĞITÇILARI AĞIRLIKTA
İkinci Blok'ta, sanayi dikiş makineleri, halı ve duvar kağıdı, tül perde ve mefruşat, döşemelik kumaş, iş elbiseleri yoğunlukta.
BÜRO KATLARI BULUNUYOR
Üçüncü Blok, büro katlarının bulunduğu kısım.
SANAYİ DİKİŞ MAKİNASI ARAYANLAR BİLİR
Dördüncü Blok, sanayi dikiş makineleri, halı ve mefruşatları ile ünlü.
TESETTÜR GİYİMCİLER VAR
Beşinci Blok, tessettür giyim, pardesü ve konfeksiyon, sanayi dikiş makineleri, müzik yapımcıları, halı ve muşamba satışı yapıyor.
MÜZİK YAPIMCILARI ÜNLÜ
Altıncı Blok ise müzik yapımcıları, kaset ve CD satıcılarından oluşuyor.
HAYDARPAŞA'DA KURULACAKMIŞ
Aslında bu çarşının ilk kurulma fikri geliştiğinde, kurulacak yer olarak nakliye ve Anadolu'ya ulaşım açısından Haydarpaşa düşünülmüş.
DÜKKANLAR IŞIK ALIYOR
Çarşının içindeki dükkanlar 15-20 metre gibi derinliklerde olduğu için her iki ceplerden tam ışık almaları sağlandı. Dışa bakan cephelerin bu tür bir kafesle kapanması, hem ışık almayı sağlamış, hem de mimari bütünlüğün sağlanması amaçlandı.
SANAT ESERLERİ DOLU
Bu büyük kompleksin günün Türk plastik sanatlarından örnekler taşıması, bunlarında yapı mimarisi ile bütünleşmesi için özel çaba gösterildi.
MİMARİSİ İÇİN YARIŞMA YAPILMIŞTI
Mimaride belirlenen yüzler için açılan yarışmada kazanan sanatçıların, seramik ve mozaik panoları, bas-reliefleri yapıya katkıda bulundu. Bunlar Füreya Karal ve Sadi Diren’in seramik, eren Eyüboğlu, Bedri Rahmi Eyüboğlu ve Nedim Günsür’ün mozaik panoları, Yavuz Görey’in dekoratif havuz plastiği, Kuzgun Acar ve Ali Teoman Germaner’in baş reliefleridir.
BEDRİ RAHMİ EYÜPOĞLU'NUN ESERİ DUVARINDA
Çarşıda eserleri bulunan sanatçılar: Bedri Rahmi Eyüboğlu (Mozaik pano), Eren Eyüboğlu (Mozaik pano), Nedim Günsür (Mozaik pano), Füreya Koral (Seramik pano), Sadi Diren (Seramik pano), Yavuz Görey (Dekoratif plastik), Kuzgun Acar (Kabartma) ve Teoman Germaner (Kabartma).
ARKASINDAKİ KÜÇÜKPAZAR'A SES, IŞIK VE YOL OLDU
Belediye müşaviri Prof. Piccinato’nun projeye katkısı, Şeb Şefa Hatun Camisi’nin alt ve üst yanlarındaki kitlelerin, bulvardan Süleymaniye yönünde görüş sağlayacak şekilde döndürülmesi oldu. Ve bu fikir mimari proje yarışmasına İmar durumu olarak verildi. Böylelikle İMÇ, mimarisinin ferahlığı ile ve dört bir tarafındaki serbest geçiş yollarıyla arkasındaki olanakları kısıtlı Küçükpazar semtine de modern bir nefes aldırıyor.