Genellikle köylerde yaşanan bu paylaşım hem yapılan işin kısa zamanda, en verimli bir şekilde bitirilmesini sağlar hem de yapılan işe katkı sunan insanların sosyal olarak bağlılıklarını artırır.
Türk Dil Kurumu (TDK) kelimeyi “Kırsal topluluklarda köyün zorunlu ve isteğe bağlı işlerinin köylülerce eşit şartlarda emek birliğiyle gerçekleştirilmesi. Birçok kimsenin toplanıp el birliğiyle bir kişinin veya bir topluluğun işini görmesi ve böylece işlerin sıra ile bitirilmesi.” olarak tanımlıyor.
BİRLİKTE BİR ÜRÜN ORTAYA ÇIKARTMANIN ADI
İmece yapılan işlerin arasında çok adette pekmez yapmak, tarhana hazırlamak gibi bir ürünü ortaya çıkartmak da olabilir. Burada ortaya çıkartılanlar ihtiyacı kadarını alınıp, kalanlar satılarak maddi yarar sağlamasına dönük bir paylaşım yapılır.
MADDİ YA DA MANEVİ BİR İŞ İÇİN OLABİLİR
Ortak kullanım alanlarında ihtiyacı duyulan bir binayı inşa etmek ya da olan birini tamir etmek gibi içinde maddi kazanç olmadan toplumun yararını gözeten eylemlerde bulunmak da başka bir imece çeşidi.
EMEĞİNİN OLDUĞU HER KONU DEĞER TAŞIR
“Şu köyde imece usulüyle okullarını tamir ettiler.” cümlesi, oradaki emeğe saygı ve yapılana hayranlık uyandırır. Böyle bir durumda o köyde eğitime karşı bir farkındalık oluşur, köylüler okullarına sahip çıkar ve çocuklar sahiplenme duygusuyla okula giderler.
İmece zorunluluk içerse de genellikle gönüllülük esasına dayanarak yapılır. İmeceye katılan her kişi kendi el becerisi ve bilgisi dahilinde elinden gelenin en iyisini yapmak için çabalar. Elde edilen sonuç da herkese ayrı keyif verir. Dayanışma sergilenerek ortaya çıkan ürün, maddi kazanç ya da manevi doyum içerir.
ÇANAKKALE EZİNE’DE KÖYLÜLER İMECE USULÜ PEKMEZ YAPIYORLAR
Bunun örneklerini Çanakkale Ezine’de Yaylacık köylülerinin, önce üzümleri toplayıp, sonra kaynatıp, ardından soğutarak işleme sokarak, pekmez yapılmasında görüyoruz.
HATAY’DA KADINLAR BÜTÜN İHTİYAÇLARINI İMECE OLARAK HAZIRLIYOR
Hatay'da kış için hazırlıklarını sürdüren ev kadınları da Çanakkale’de olduğu gibi salçadan turşuya, üzüm reçelinden yoğurda, kurutmalık patlıcandan fasulye ve kabağa kadar çeşitli ürünleri imece usulüyle hazırlıyor.
Fotoğraf: AA