Türkiye'de vergi afları Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) kuruluşu ile başlıyor.
VERGİNİN ASLINI İSTEYEN FAİZİNİ SİLEN İLK AF 1920'DE GELDİ
TBMM'nin ilk kanunu, vergi yasası, 30'uncu kanunu ise vergi affı yasasıydı. Bu af, devlet adına vergi toplayanlara ödeme kolaylığı getiren yasaydı. Buna göre TBMM alacaklarının aslını istiyor faizini ise siliyordu.
AFLAR FAİZİ VE CEZALARI SİLİYORDU
Bakan Ahmet Ferit Tek7in zamanında, 29 Eylül 1920 tarihinde "30 A’şar Mültezimlerinden Eday-ı Deyin Edenlerin Emlak-i Merhüne ve Mütefevvizelerinin İadesine Dair Kanun" ile devlet adına vergi toplayanlara ödeme kolaylığı getirdi.
Aradan geçen 99 yılda tam 52 vergi affı yasası çıktı. Bu aflar bazen verginin tamamını bazen bir kısmını ve çoğunlukla da faizini ve cezalarını silen yasalardı. Bu vergiler incelendiğine muamele vergisi, varlık vergisi afları dikkat çekiyor.
SPOR KLÜPLERİNE İLK AF 1963'TE
Çok konuşulanlardan spor kulüplerine ilk af 1963 yılında çıkarılmış. İlk vergi kaçakçılığına af ise yine Şubat 1963'te çıkarılan bir yasa ile sağlanmış. 1974'te ise ilk kapsamlı af düzenlemesi yapılmış. Cumhuriyetin 50'inci yılı nedenile çıkarılan bir yasa ile bir çok suç gibi vergi suçları da affedilmiş. 1983, 1992 ve 2003'de geniş kapsamlı aflar çıkarılmış.
2003'TEN BU YANA 1,5 YILDA BİR AF GELDİ
2003'ten bu yana yaklaşık 1.5 yılda bir vergi affı yasası çıktı. Bu da başta iş dünyası olmak üzere her 1.5 yılın sonunda af beklentisi yarattı. Vatandaşların büyük bölümü vergisini af yasalarından yararlanarak cezasız veya daha az faize katlanarak ödemeyi alışkanlık haline getirdi. 2003'ten bu yana gelen 14 affın çoğunluğu daha ziyade vergi anaparaları değil ceza ve faizlerinin silinmesi şeklinde oldu.
2011'DEN SONRAKİ AFLAR SADECE YAPILANDIRMA ŞEKLİNDE İLERLEDİ
2011'deki geniş kapsamlı affın ardından çıkarılan tüm aflar borçların yeniden yapılandırılması oldu. Yani asıl vergi değil ceza ve faizler indirildi ve ödeme kolaylaştırıldı. Ancak matrah artırımları ise vergi incelemelerinden kurtulmak için vatandaşların kullandığı önemli bir enstrüman oldu.