Saatin icat edilmesi deniz ticaretini geliştirdi

Gündem | Haber Merkezi | 14.01.2020 - 11:56:19
ABONE OL

1700’lü yılların ikinci yarısında, John Harrison, hatasız çalışan saati bulunca deniz yolları daha güvenli hale geldi. Ölümler bitti ve deniz ticareti arttı. Artık gemiler kaybolma riski olmadan okyanusları geçmeye başladılar.

Bu buluş denizciliği geliştirerek, Avrupa’dan Amerika’ya doğru kolonileşmeyi geliştirdiği için bazı filozoflar saatin bulunmasını sanayi devriminden de önemli olduğunu savunuyor.

M.Ö. HİTİTLİLER VE MISIRLILAR KEŞFETTİ AMA

Saati M.Ö. 4000 yıllarından itibaren Hititler ile Mısırlılar güneş saatini bularak kullanmaya başladı. Sonrasında çok değişik aşamalar kaydetti. 1735 yılında, John Harrison’un kusursuz işleyen saati icat etmesiyle, hatasız çalışan bir düzenek elde edildi.

SAAT BULUNMADAN ÖNCE DENİZCİLER ÖLÜYOR, GEMİLER PARÇALANIYORDU

Düzgün ve doğru çalışan bir saat icat edilmeden önce, boylam hatası nedeniyle denizciler seyir yaptıkları enlemi bulabilmelerine rağmen, boylam hesaplarını tutturamıyorlar ve yönlerini kaybediyorlar

1707 yılında İngiliz Donanmasına ait gemiler taşıdıkları mühimmatla birlikte, boylamı hesap edemedikleri için kayboldular ve kayalıklara çarpıp parçalandılar. 2 bine yakın asker öldü, donanma önemli maddi kayıplar verdi.

Halbuki bugün dünya deniz ticaretinin en önemli kurumu Lloyd’un ilk kurulduğu yer, Edward Lloyd’un Londra Tower Street üzerindeki kahvesinde deniz ticareti ile uğraşan tüccarlar, armatörler büyük riskler alarak iş yapıyor, heyecanla denizden gelecek haberleri bekliyorlardı.

İNGİLİZ PARLAMENTOSU BOYLAM KANUNU'NU KABUL ETTİ

Deniz kazaları ve deniz ticaretinin aksaması üzerine, İngiltere Parlamentosu, Boylam Kanunu’nu kabul etti. Bu konunla birlikte bir Boylam Kurulu oluşturuldu ve boylamı tam olarak ölçebilecek cihazı yapan kişiye verilmek üzere 20 bin poundluk ödül konuldu. O dönem için bu miktar çok önemliydi.

KRONOMETREYE İHTİYAÇ VARDI

Boylamı bulmak için, hatasız çalışan bir saate (kronometreye) ihtiyaç vardı. Gemma Frisius 1530 yılında boylamı bulmak için mekanik saat kullanma fikrini ileri sürmüştü.

HUYGENS'İN GELİŞTİRDİĞİ SAAT SICAK HAVALARDA GENLEŞEREK DOĞRU ZAMANDAN SAPMA GÖSTERİYORDU

1600’lü yıllarda ilk büyük saat ustası kabul edilen Huygens’in denizde kullanmak için tasarladığı saatler güvenilir değildi. Gemiler, İngiltere’den yola çıktıktan sonra daha sıcak bölgelere ulaştığında, genleşme sorunu nedeni ile saatler zamanı doğru ölçemiyordu.

JOHN HARRİSON DOĞRU ÇALIŞAN SAATİ BULMAK İÇİN 40 YIL ÇALIŞTI

Bir marangoz olan ve ahşap saatler yapan John Harrison, 20 bin poundluk ödülü alabilmek için yaklaşık 40 yıl çalıştı. 1735 yılında H1 adını verdiği ilk saati geliştirdi. H1, ilk deniz testlerini başarı ile geçse de yetersizdi. 1761 yılında yaptığı ve H4 adını verdiği saat (kronometre) boylam sorununu tamamen çözdü. Bu saat, değişik hava koşullarından etkilenmeden, hatasız çalıştı. 

BOYLAMI BULAMAYINCA

1700’lü yılların başlarında, bulundukları boylamı hesaplayamayan denizciler nedeniyle İngiltere Donanması ve ticaret gemileri büyük kayıplar verdi. 

DENİZ SAATLERİNİN MUCİDİ JOHN HARRISON ÖDÜLÜNÜ ALDI

Denizcilerin en büyük sorunlarından biri olan yön bulmayı çözen John Harrison, bir marangozdu. Yorkshire’da 1693’te doğan Harrison, 1722 yılında ahşaptan ilk kule saatini yaptı. Normalde yağlanması gereken parçalar, kendi yağını salan kerestesi oldukça sert olan peygamberağacından yapıldığı için yağlanması gerekmeyen bir mekanizmaya sahipti. Bu saat hâlen işlemeye devam ediyor.

Harrison, ilk deniz saatini 1735’te geliştirdi. Tarihi değiştiren H4’ü 1759’da tamamladı. 12,5 santimetre çapında iri bir cep saati biçiminde olan H4, dünya tarihini değiştirecek olan saat olarak tarihe geçti. 

Harrison, ödülünü ancak 1773’da aldı. Hemen ardından da H5’i geliştirdi ve 1776 yılında da 83 yaşındayken hayatını kaybetti.

Çiftçiye yüzde 70 hibeli gübre desteği

Sektör temsilcilerinden Tarım Kanunu’nda yapılan değişikliklere destek

İZENERJİ ve İZELMAN’da grev çanları çalıyor

Kokuroğlu: “Araç alım satımlarında ekonominin çarklarının döndüğünü hissedebiliyoruz”

ATSO’dan üye aidatlarına af kararı

ABONE OL