1988'den günümüze rakamlarla balıkçılık

Türkiye'de, üç tarafı denizle çevrili olması ve bir de iç denizin bulunması nedeni ile balıkçılık önemli bir sektör olarak öne çıkıyor. Sektörün kazancı, tutulan balık miktarı ve ne kadar tüketildiğini; 1988 yılından başlayarak günümüze kadar özetledik.
1988'den günümüze rakamlarla balıkçılık

Türkiye'de dünyadaki benzer coğrafyalarla karşılaştırıldığında açık denizlerden daha çok kıyı balıkçılığı gelişti. Karadeniz ve Marmara Denizi, Türkiye’de balıkçılığın önem kazandığı alanlar. Balıkların göç döneminde Boğazlar de önemli balık avlama bölgeleri olarak öne çıkıyor.


1988 / Kayıtlara bakıldığında 1988 yılında toplam 480 bin ton balık avcılığı yapıldığını, bunun 40 bin tonunu tatlı su üretim ve avcılığının oluşturduğunu, 310 bin ton ile toplam balık avcılığımızın yaklaşık üçte ikisini hamsi balığının meydana getirdiğini görüyoruz.

1988

Kayıtlara bakıldığında 1988 yılında toplam 480 bin ton balık avcılığı yapıldığını, bunun 40 bin tonunu tatlı su üretim ve avcılığının oluşturduğunu, 310 bin ton ile toplam balık avcılığımızın yaklaşık üçte ikisini hamsi balığının meydana getirdiğini görüyoruz.

2000 / 2000'li yılların başında kişi başına 8 kilogram balık tüketilirken bu miktar gittikçe azalarak günümüzde 5-6 kilogramlara kadar düştü.


2000

2000'li yılların başında kişi başına 8 kilogram balık tüketilirken bu miktar gittikçe azalarak günümüzde 5-6 kilogramlara kadar düştü.

2011  / 2011 yılında su ürünleri avcılığından 514 bin 755 ton, yetiştiriciliğinde ise 188 bin 790 ton üretim yapılmaktaydı.

2011

2011 yılında su ürünleri avcılığından 514 bin 755 ton, yetiştiriciliğinde ise 188 bin 790 ton üretim yapılıyordu.

2016 / 2016 yılında Erciyes Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışmada yayınlanan verilere göre ülkemizde kişi başına düşen ortalama balık tüketimi 6 kilogram. Ve bu rakam, dünya ortalamasının çok altında. Doğu Anadolu'da yılda ortalama 1,5-2 kilogram balık tüketiliyor. Doğu Karadeniz'de bu miktar 20-25 kilograma kadar yükseliyor.

2016

2016 yılında Erciyes Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışmada yayınlanan verilere göre ülkemizde kişi başına düşen ortalama balık tüketimi 6 kilogram. Ve bu rakam, dünya ortalamasının çok altında. Doğu Anadolu'da yılda ortalama 1,5-2 kilogram balık tüketiliyor. Doğu Karadeniz'de bu miktar 20-25 kilograma kadar yükseliyor.

2018 / Ülkemizde avcılığın dışında tuttuğumuz su ürünleri yetiştiriciliği son 10 yılda neredeyse iki katına çıktı. Özellikle alabalık, çipura ve levrekte artış yaşandı. Yapılan 94 bin 537 denetimde ise 6 bin 227 gerçek ve tüzel kişiye toplam 10 milyon 104 bin lira idari para cezası verildi.

2018

Ülkemizde avcılığın dışında tuttuğumuz su ürünleri yetiştiriciliği son 10 yılda neredeyse iki katına çıktı. Özellikle alabalık, çipura ve levrekte artış yaşandı. Yapılan 94 bin 537 denetimde ise 6 bin 227 gerçek ve tüzel kişiye toplam 10 milyon 104 bin lira idari para cezası verildi.

Çok fazla potansiyeli olmasına rağmen, su ürünleri ne yazık ki Türkiye'nin ekonomisinde fazla yer kaplamıyor. Buna karşın 100 bin aile geçimini balıkçılıktan sağlıyor. Yani kırsal nüfusun yüzde 3'ü balıkçılıktan geçiniyor diyebiliriz.

100 BİN AİLE GEÇİMİNİ BALIKÇILIKTAN KAZANIYOR

Çok fazla potansiyeli olmasına rağmen, su ürünleri ne yazık ki Türkiye'nin ekonomisinde fazla yer kaplamıyor. Buna karşın 100 bin aile geçimini balıkçılıktan sağlıyor. Yani kırsal nüfusun yüzde 3'ü balıkçılıktan geçiniyor diyebiliriz.

2019 / Balık avcılığı yıllık yüzde 2,3 gibi bir azaldı. Yılda 450-500 bin ton balık tutuluyor. Bunun yaklaşık 240 bin tonu hamsi, 20 bin tonu kefal, 20 bin tonu sardalya, 15 bin tona yakını ise istavritten oluşmaktadır. Tatlı su ürünleri üretimi ise 50 bin ton civarındadır. Türkiye’deki balık piyasasının toplam büyüklüğü 5 milyar dolara ulaşıyor.

2019

Balık avcılığı yıllık yüzde 2,3 gibi bir azaldı. Yılda 450-500 bin ton balık tutuluyor. Bunun yaklaşık 240 bin tonu hamsi, 20 bin tonu kefal, 20 bin tonu sardalya, 15 bin tona yakını ise istavritten oluşmaktadır. Tatlı su ürünleri üretimi ise 50 bin ton civarında. Türkiye’deki balık piyasasının toplam büyüklüğü 5 milyar dolara ulaşıyor.

Dünyadaki balık üretiminde 30'lu sıralardayız, Avrupa'da ise 6’ıncı sıradayız.  Türkiye'nin su ürünleri üretiminde dünya klasmanında 228 ülke arasında 33’üncü sırada. Yetiştiricilikte 180 ülke arasında 24’üncü olduğunu kaydediliyor.

DÜNYADA 30'UNCU SIRADAYIZ

Dünyadaki balık üretiminde 30'lu sıralardayız, Avrupa'da ise 6’ıncı sıradayız. Türkiye'nin su ürünleri üretiminde dünya klasmanında 228 ülke arasında 33’üncü sırada. Yetiştiricilikte 180 ülke arasında 24’üncü olduğunu kaydediliyor.

Özellikle levrek piyasasında 47 bin tonluk pazar payıyla lider olan Türkiye, çipurada ikinci, gökkuşağı alabalığında ise üçüncü sıradadır. Dünyada yılda üretilen yaklaşık 120 bin ton levreğin yüzde 40'ından fazlası Türkiye'de yetiştiriliyor. Bunun yaklaşık 15 bin tonu da İtalya başta olmak üzere Yunanistan, İspanya ve Hollanda'ya ihraç ediliyor. Büyük bir kısmı ise iç piyasaya veriliyor.

LEVREKTE BİRİNCİ GELİYORUZ

Özellikle levrek piyasasında 47 bin tonluk pazar payıyla lider olan Türkiye, çipurada ikinci, gökkuşağı alabalığında ise üçüncü sırada. Dünyada yılda üretilen yaklaşık 120 bin ton levreğin yüzde 40'ından fazlası Türkiye'de yetiştiriliyor. Bunun yaklaşık 15 bin tonu da İtalya başta olmak üzere Yunanistan, İspanya ve Hollanda'ya ihraç ediliyor. Büyük bir kısmı ise iç piyasaya veriliyor.

Türkiye’de kişi başı ortalama balık tüketimi, yüzde 8’lerden 6'lara kadar geriledi.  Türkiye’de irili ufaklı 17 bin balıkçı teknesi bulunuyor. Türkiye’de sezonun başladığı ilk gün 10 bin ton balık tüketildi. 7 bin tonunu hamsi oluşturdu. Türkiye’de günde 10 bin kasa balık, tezgahlarda satışa sunuluyor.

KİŞİ BAŞI BALIK TÜKETİMİ YÜZDE 6

Türkiye’de kişi başı ortalama balık tüketimi, yüzde 8’lerden 6'lara kadar geriledi. Türkiye’de irili ufaklı 17 bin balıkçı teknesi bulunuyor. Türkiye’de sezonun başladığı ilk gün 10 bin ton balık tüketildi. 7 bin tonunu hamsi oluşturdu. Türkiye’de günde 10 bin kasa balık, tezgahlarda satışa sunuluyor.

Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli, balıkçılık filosunun yüzde 78'ini destekleme kapsamına aldıklarını belirterek şunları söyledi: "2019'da Bakanlığımıza küçük ölçekli avcılık yapan balıkçılarımız tarafından 12 bin 269 rekor sayılabilecek bir müracaat yapıldı. Bakanlık olarak 2019 yılı için 13 milyon liralık destekleme ödemesini balıkçılarımızın hesaplarına yatıracağız. Sezonun açılmasıyla su ürünleri kontrol ekiplerimiz denizlerde, karaya çıkış noktalarında, nakil güzergahlarında, balık hallerinde ve perakende satış yerlerinde denetim faaliyetlerine mesai mefhumu gözetmeksizin 24 saat esasına dayalı olarak hız kesmeden devam ediyorlar."

Pakdemirli, denetimlerde avlanılan türlerin yanı sıra bu türlerin yasal avlanma boyutlarına, kullanılan av araçlarına, av sahalarına, ruhsat ve belgelere ilişkin hususların da denetlendiğini kaydederek, Bakanlık ekiplerinin yanında Sahil Güvenlik Komutanlığı, Jandarma ve Emniyet kuvvetlerinin de denetimlerde etkin rol oynadığını aktardı.

DENETİMLER SÜRDÜ

Pakdemirli, denetimlerde avlanılan türlerin yanı sıra bu türlerin yasal avlanma boyutlarına, kullanılan av araçlarına, av sahalarına, ruhsat ve belgelere ilişkin hususların da denetlendiğini kaydederek, Bakanlık ekiplerinin yanında Sahil Güvenlik Komutanlığı, Jandarma ve Emniyet kuvvetlerinin de denetimlerde etkin rol oynadığını aktardı.

Sürdürülebilir balıkçılık için kurallara uymayan balıkçılara göz açtırmadıklarını belirten Pakdemirli, "Bakanlığımız ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca 2018'in 9 ayında 5 bin 944 gerçek ve tüzel kişiye toplam 11 milyon 523 bin lira idari para cezası uygulandı." diye konuştu.

Pakdemirli, balıkçılık sezonunun açıldığı 1 Eylül'den aynı ayın sonuna kadar 7 bin 28 denetim yapıldığını, bu denetimlerde 1 milyon 267 bin liralık ceza uygulandığını söyledi. 2019 yılının 11 ayında, bir önceki yıla göre ihracatı en çok artan beş sektör; Sert Kabuklu Meyveler, Şeker ve Şekerli Mamuller, Kakao ve Çikolata sektörü, Süt ve Süt Sektörü ile birlikte Balıkçılık ve Su ürünleri oldu.

BALIKÇILIK EN ÇOK BÜYÜYEN FAALİYET KOLLARINDAN OLDU

Pakdemirli, balıkçılık sezonunun açıldığı 1 Eylül'den aynı ayın sonuna kadar 7 bin 28 denetim yapıldığını, bu denetimlerde 1 milyon 267 bin liralık ceza uygulandığını söyledi. 2019 yılının 11 ayında, bir önceki yıla göre ihracatı en çok artan beş sektör; Sert Kabuklu Meyveler, Şeker ve Şekerli Mamuller, Kakao ve Çikolata sektörü, Süt ve Süt Sektörü ile birlikte Balıkçılık ve Su ürünleri oldu.

İktisadi faaliyet kollarına göre cari fiyatlarla en yüksek büyüme hızı yüzde 30,5 ile "tarım, ormancılık ve balıkçılık" sektöründe görüldü. Türkiye'den yılın ocak-kasım döneminde 180 bin 388 tonluk su ürünleri ve mamulleri ihracatı gerçekleştirildi ve toplam 918 milyon 517 bin dolarlık gelir sağlandı.

Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği (DKİB) verilerinden derlenen bilgiye göre, yılın ocak-kasım döneminde yapılan su ürünleri ve mamulleri ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,9 artış gösterdi. Türkiye'den bu dönemde Hollanda'ya 130 milyon 755 bin dolar, İtalya'ya 103 milyon 271 bin dolar, Rusya'ya 83 milyon 143 bin dolarlık su ürünleri ve mamulleri satıldı. Geçen yılın aynı döneminde ihracat yapılmayan Beyaz Rusya, Mısır, Dubai, Somali, Burkina Faso, Maldiv Adaları, Yeni Zelanda, Kongo ve Senegal, Türkiye'den su ürünleri ve mamulleri satın alan ülkeler arasına katıldı.

İHRACATIMIZ ARTIYOR

Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği (DKİB) verilerinden derlenen bilgiye göre, yılın ocak-kasım döneminde yapılan su ürünleri ve mamulleri ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,9 artış gösterdi. Türkiye'den bu dönemde Hollanda'ya 130 milyon 755 bin dolar, İtalya'ya 103 milyon 271 bin dolar, Rusya'ya 83 milyon 143 bin dolarlık su ürünleri ve mamulleri satıldı. Geçen yılın aynı döneminde ihracat yapılmayan Beyaz Rusya, Mısır, Dubai, Somali, Burkina Faso, Maldiv Adaları, Yeni Zelanda, Kongo ve Senegal, Türkiye'den su ürünleri ve mamulleri satın alan ülkeler arasına katıldı.

Doğu Karadeniz'den de yılın ocak-kasım döneminde 5 bin 491 tonluk su ürünleri ve mamulleri ihracatından 31 milyon 60 bin dolar gelir elde edildi. Bölgeden yapılan su ürünleri ihracatı da geçen yılın aynı dönemine göre miktarda yüzde 117, değerde de yüzde 118 arttı. Doğu Karadeniz'den yapılan ihracatta da Rusya, Vietnam ve Japonya öne çıkan ilk üç ülke oldu.

RUSYA, VİETNAM VE JAPONYA'NIN TÜRK SU ÜRÜNLERİNE OLAN İLGİSİ

Doğu Karadeniz'den de yılın ocak-kasım döneminde 5 bin 491 tonluk su ürünleri ve mamulleri ihracatından 31 milyon 60 bin dolar gelir elde edildi. Bölgeden yapılan su ürünleri ihracatı da geçen yılın aynı dönemine göre miktarda yüzde 117, değerde de yüzde 118 arttı. Doğu Karadeniz'den yapılan ihracatta da Rusya, Vietnam ve Japonya öne çıkan ilk üç ülke oldu.

2020 / Dünyada her gün beş çocuktan birisi, beslenme sorunundan hayatını kaybediyor. Bunun çözümü denizlerde. Su ürünleri, açlığın giderilmesinde önemli bir besin kaynağı. Dünya sularında bin 589 balık türü avlanıyor.

2020

Dünyada her gün beş çocuktan birisi, beslenme sorunundan hayatını kaybediyor. Bunun çözümü denizlerde. Su ürünleri, açlığın giderilmesinde önemli bir besin kaynağı. Dünya sularında bin 589 balık türü avlanıyor.

HEM DENİZ HEM DE KÜLTÜR BALIKÇILIĞINDA İLERLİYORUZ

Su ürünleri ihracatı her geçen gün daha çok miktarda, daha çok noktaya ihracat yapılan alanlardan biri olmaya devam ediyor. Türkiye, son yıllarda balıkçılık sektöründe dünya piyasasında hak ettiği yeri almaya başladı. Hem deniz avcılığı hem de kültür balıkçılığında dünya lideri olmak için büyük çaba sarf ediyor.

Manşet fotoğrafı: Aslı Didari